Kaluan me shume se 3 jave nga termeti i 26 nentorit dhe tashme vendi e qytetaret vazhdojne perpjekjet per perballimin e pasojave. Ndonese termeti, ishte i forte, ai ne te kundert me perceptimin dhe idene e pergjithshme, rregulloi reputacionin e ndertuesve sa i takon qendrueshmerise se godinave. Cdo debat i bere apo qe mund te vazhdoje te behet ne kete aspekt eshte kohe dhe energji e humbur, pasi edhe nga specialistet eshte pranuar qe demtimet kane ardhur nga gabime qe kane kryer konstruktore te vecante apo nga nderhyrjet e bera ne strukturat mbajtese te ndertesave. Megjithate, pavaresisht kalimit te kesaj prove, ndertuesit shqiptare kane mjaft mekate karshi qytetit dhe qytetareve. Jane te pakten 4 te tilla.
1. Projekte te dobeta nga ana estetike
Ndersa avioni bente uljen ne Beograd, disa vite me pare, ndertuesi i njohur Behar Malaj me ftoi te isha i vemendshem per te mos humbur bukurine e ketij qyteti nga lart. Dhe vertet, pamja qe shfaqej poshte “barkut” te avionit ishte magjepse. Nje qytet i rregullt, i ndare si me kuadrate nga rruge te gjera, me ndertesa te bukura e te vendosura aty ku duhet e sic duhet, te jepnin ndjesine qe te ngjall ne te tilla raste e bukura, e rregullta. Por nga ana tjeter ky takim i pare me peisazhin beogradas theksonte akoma me shume vetedijen rreth masakres urbane qe ka ndodhur ne qytetet shqiptare, e sidomos ne Tirane pergjate viteve te tranzicionit. Dhe ne kete masaker edhe ndertuesit kane kontributin e tyre nepermjet ndertimeve pa projekte te bukura, nepermjet ndertimeve vend e pa vend, pa respektuar hapesirat nga njeri ndertim tek tjetri, duke shnderruar parqe publike ne ndertesa etj. Sot ne Tirane ka ndertesa qe jane te reja, por qe per nga cilesia e projektit dhe e fasades duken sikur kane mbi 50 vite qe jane bere. Deri para pak viteve, ndertimet ne Tirane kane patur vetem nje funksion, ate te nje vendi per te ndenjur e fjetur, por per qytetin keto ndertesa perbejne gjurme shemtie. Vetem pak vite ka qe projektet e godinave kane filluar te behen cilesore, me materiale dekorative, ndertime keto qe bejne nje diference te madhe me ato te kryera me pare. Por e keqja e madhe ka ndodhur dhe sado te bukura te jene projektet ne vazhdim, ato nuk kane ndonje aftesi te dukshme per te permiresuar pamjen e pergjithshme te Tiranes.
2. Parkimi
Mekati i dyte i ndertuesve karshi qytetit dhe qytetareve eshte krijimi i problemeve per parkimin. Jane jo pak ndertesa ne Tirane qe jane kryer pa e patur te detyrueshme si standart berjen e parkimeve. Mirepo kjo ka sjelle perqendrimin e disa familjeve ne ketoj lloj ndertesash, me te vetmen alternative sistemimi makinash, rruget apo rrugicat. Problemi behet me i mprehte, kur Bashkia ne emer te politikave te saj per te dekurajuar perdorimin e mjeteve ne qytet, krijon korsi bicikletash, e atehere gjetja e nje vendi per makinen eshte vertet nje hall i madh. Dhe nese qytetaret perballen me nje dhimbje te tille koke cdo dite, kjo eshte “merite” e shkurtpamesise, e paaftesise dhe pse jo, edhe e deshires per te fituar sa me shume e nje kategorie te caktuar ndertuesish. Se sa ndryshe do te ishte situata eshte e lehte te perfytyrohet pasi qe nga viti 2009, vit kur parkingjet ne katet e poshtme te pallateve u bene standart i detyrueshem keto probleme ose nuk egzistojne ose jane te paperfillshme.
3. Ndertesa “akull”
E njejta logjike vlen edhe per aftesine qe duhet te kete nje ndertese per te ruajtuar ngrohtesine ne dimer dhe freskine ne vere. Per ngrohje qendrore si standart as nuk behet fjale e madje duket si pretendim i tepert. Por shumica e ndertesave jane konsumatore te medha energjie dhe kjo vjen vetem si rrjedhoje e paaftesise se saj per te ruajtur temperaturen. Shume vite me pare u hodh nje ide per te futur tek aplikimet per leje edhe nje projekt te detyrueshem termoizolimi, mirepo kjo eshte bere e mundur vetem tani se fundmi. Cka do te thote se pergjate gjithe kesaj kohe ndertuesit shqiptare kane krijuar “vatra” te konsumit pa hesap te energjise elektrike, duke renduar nga faturat qytetaret, te cilen ngrohjen apo freskimin e kerkojne tek puna pa pushim e kondicionereve.
4. Pronare apartamentesh pa dokumente pronesie
Dhe mekati i 4-te eshte se me devijimet nga projektet e miratuara, me shtesa katesh te realizuara prej ndertuesve, nje numer i konsiderueshem qytetaresh nuk jane zyrtarisht pronare te apartamenteve te tyrs, duke u privuar keshtu nga e drejta e shitblerjes, nga aksesi ne sistemin bankar per sigurim kredie, nga bashkepunimi me kompanite e sigurimeve per te siguruar pronen, apo edhe duke u ekspozuar perballe te papriturave te jetes, duke iu lene trashegimtareve problematika te ndryshme ne lidhje me te drejten e pronesise