Month: May 2020

Shpetim Luku

Postimet e kryeministrit Edi Rama pas shembjes se Teatrit te vjetër Kombëtar u përmbytën nga komentet e qytetarëve. Të cilët, sic ndodh zakonisht në të shumtën e rasteve, ishin pro dhe kundër veprimit. Pro dhe kundër shembjes së tij. Mes morisë së këtyre komenteve ishte edhe ai i një biznesmeni të njohur, i një biznesmeni që ushtron aktivitetin në sektorin e shërbimeve financiare nëpërmjet një Institucioni financiar që quhet AK-Invest, e që objekt të veprimtarisë së tij ka edhe Moneygram-en për realizimin transfertave financiare. Drejtori i këtij i këtij institucioni financiar nuk merrej me diskutimin tashmë të mbyllur e që i përket të kaluarës, a duhej shembur apo jo Teatri. Por si një biznesmen racional, me sens qytetar, ai nëpërmjet komentit të tij, përpiqej të përqëndronte energjitë e debatit të rrugëzgjidhjet për ta patur sa më shpejt Teatrin e Ri. “Si një biznes modest, ofroj 100 mijë euro donacion për ndërtimin e teatrit të ri me shpresën dhe bindjen që këtë rrugë e ndjekin dhe biznese të tjera”-shkruan përafërsisht Adili në komentin e tij, adresuar Kryeministrit Rama.

I kontaktuar për të zhvilluar më tej idenë e tij, drejtori i AK-Invest-it thotë se ai është i bindur që bizneset kryesore të vendit e knë për krenari të investojnë e të përballojnë ndërtimin e një vepre të tillë sic është teatri i ri. “Janë mbi 800 biznese VIP, për të realizuar një investim të tillë të vecantë që shkon diku tek 30 milionë eurot është e qartë se sa mund ti takojë cdo biznesi”-përllogarit Adili. Dhe kjo ide për ndërtimin e tij nuk është se i ka lindur kohët e fundit. Edhe më parë, kur nisi ky debat, si rrjedhojë e shpalljes se objektivit për ta ndërtuar atë në kushtet e një partneriteti public-privat, në kuadër të marrëveshjes me kompaninë Fusha, sërish Ilir Adili hodhi këtë ide që vazhdon të mbrojë edhe sot. Që fare mire ai mund të përballohet me donacione nga bizneset shqiptare, të cilat  do të përfitonin emocionet e kontributit për një vepër të denjë të kulturës kombëtare. Sepse debati per Teatrin ka qene i forte ne fillimet e tij, per faktin se kundershtaret e prishjes se tij shikonin tek veprimi, jo dëshirën e Qeverisë për ti dhënë komuniteti të aktorëve dhe spektatorëve një ndërtesë të re dinjitoze por një aferë korruptive. Në këtë kuptim, propozimi i Ilir Adilit ishte i vlefshëm atëhere-dhe rrjedha e ngjarjeve i dha të drejtë-por edhe sot kur e vazhdon preokupimin e tij qytetar që Tirana ta ketë sa më parë Teatrin e saj.

Shembuj te kësaj mënyre sjelljeje të biznesit karshi kulturës kombëtare ka sa të duash edhe në praktikën e vendeve të tjera. Kur në Francë, para pak viteve, u shkrumbua nga zjarri një pasuri e kulturës botërore, sikurse ishte Notre Dame, biznesmenët vendas nxituan të deklarojnë donacione për rindërtimin e saj, njësoj sikurse kishte qenë më parë. Sepse një veprim i tillë është krenari dhe për biznesmenë të përgjegjshëm, që mendojnë përtej interesave të ngushta, përtej “oborrit” të vet, është edhe detyrë. Këtë dimension shpalos Drejtori i Përgjithshëm i AK-Invest, Ilir Adili dhe këtë dimension, ai është i bindur që e kanë edhe biznese të tjera.

Shpetim Luku

Kur kompania e prodhimit te hekurit dhe celiqeve, Kurum International shpalli falimentin ketu e 4 vite me pare, per shumëkënd kjo ishte e barazvlefshme me një rrufe në qiell të pastër. Dhe jo pa të drejtë. Të mësuar me një performancë positive të saj, të manifestuar në mënyrë sistematike dhe të konkretizuar në aspektet të tilla si xhiro, fitimi apo numri konstant i të punësuarve, Kurum kishte krijuar tek publiku perceptimin e një kompanie me zhvillim të qëndrueshëm dhe me perspektivë afatgjatë. Dhe nuk teprohet aspak po të thuhet edhe se Kurum ishte ndoshta një nga investimet e huaja direkte më të suksesshme deri në vitin 2016, vit pra, kur në mënyrë surprizë, pronari dhe stafi menaxhues i saj iu drejtua gjykatës për të shpallur falimentin. Habia nuk la pa pushtuar edhe anëtarët e trupit gjykues që do të jepnin vendimin e falimentit. Duke u njohur me ecurinë e kompanisë ndër vite, duke vlerësuar kapitalin e saj, por edhe produktet stok që ajo kishte në magazinat e saj, me vlerën e  dhjetra milionë eurove, por që nuk mund të shiteshin për arsye të konjukturës së keqe të cmimit të produktit, ata e kuptonin që në këtë rast kishin të bënin jo me një falimentim klasik, por me një të tillë specifik, te vecante, te pahasur me pare. Ata arritën të kuptonin se ky faliment i kërkuar ishte një veprim conform ligjit, për ti dhënë mundësinë kompanisë për një riorganizim, në mënyrë që të eleminohej konjuktura e keqe dhe paaftësia për të paguar kreditë dhe detyrimet karshi të tretëve, pikërisht prej kësaj kojukture të pavaforshme të cmimit në bursat ndërkombëtare. Pas vendimit të gjykatës për falimentin, në krye të kompanisë u vendos një administrator e deleguar, Lindita Kikino dhe në bazë të planit të ristrukturimit, u parashikua, që nëse ecet sipas këtij plani, atëhere pas një periudhe prej 7 vitesh, kompania Kurum do të mund të mbyllte të gjitha problemet që i ishin krijuar në marrëdhëniet me institucionet bankare dhe me detyrimet ndaj të tretëve. Aktualisht kanë kaluar 4 vite nga shpallja e falimentit dhe ecuria konkrete e kompanisë përputhet në mënyrë konkrete me vizionin e atyre që morën administrimin e kompanisë në rrethana të reja. Cdo vit kompania ka regjistruar një performancë shumë positive. Vitin 2019 e mbylli me një xhiro biznesi prej rreth 25 miliardë lekë ose afro 204 milionë euro dhe me një fitim rreth 11 milionë euro.  Në terma fizik kompania prodhoi rreth 395 mijë ton hekur dhe celik dhe rreth 334 mijë MW energji elektrike. Ndërkohë, sa i takon impaktit social të kompanisë, ajo jo vetëm që ruajti numrin e punonësve të vitit paraardhës, por edhe e rriti atë, duke shkuar në mesatarisht 615 punonjës për vitin 2019. Ose aq sa ka qenë numri i zakonshëm i kompanisë përpara shpalljes së falimentit në vitin 2016.

Është i ditur fakti se Shqipëria është një treg i vogël dhe që bëhet akoma më i vogël ër sektorin e ndërtimit, si rrjedhojë e uljes së numrit të ndërtimeve. Kjo nënkupton që edhe tregu për produktet që i shërbejnë ndërtimit ka ardhur duke u ulur, cka ka sjellë nj periudhë jo fort të mirë për kompanitë e tëtij sektori. Mirëpo Kurum ka vite që e ka gjetur celësit për ti shpëtuar sa më shumë të jetë e mundur luhatjes së “humorit” të tregut të brendshëm shqiptar. Pjesa më e madhe e aktivitetit të saj është adresuar për eksport. Këtë e dëshmojnë edhe statistikat e vitit 2019. Nga afro 395 mijë ton product, rreth 130 mijë janë destinuar për tregun vendas, kurse pjesa tjetër për tregjet e Kosovës, Serbisë, Malit të Zi e Maqedonisë. Duke vepruar në këtë mënyrë, duke qenë i përgatitur sic duhet për konkurëncën rajonale, duke patur pikë të fortë komponentin e eksportit, Kurum International i ka hapur një perspektivë afatgjatë vetes së saj dhe vazhdon të ece me marshin e 5-të. Ditët kur nëpër media komentohej me habi dhe zhurmë rreth falimentit të saj tashmë duken një kujtim i largët, vendin e të cilit e kanë zenë emocionet pozitive të një suksesi të ri.