Month: June 2024

Miss Fake News

Pedagogët e Gazetarisë në përgjithësi e veçanërisht ata që japin raportimin e lajmit kanë pak kohë që fërkojnë duart nga kënaqësia. Sepse tashmë nuk iu duhet të qëmtojnë nëpër libra të ndryshëm,  për të identifikuar shembuj të fake news-eve, dhe më pas të diskutojnë rreth tyre me studentët. Si të dallohet një fake news, si të reduktohet apo eleminohet efekti i një fake news-i, si të kuptohen arsyet e hedhjes në qarkullim të një fake news-i etj etj. Nuk ka pra pse të ndërtojnë leksionet dhe diskutimin rreth lajmeve të rreme me shembuj të sofistikuar nga jashtë, pasi Shqipëria ka tashmë  në gjirin e saj autoren e fake news rekord, deputeten Ina Zhupa. Përpara pak muajsh ajo hodhi në qarkullim lajmin që drejtori i Përgjithshëm i RTSH, Alfred Peza ka dhënë dorëheqjen nga posti i drejtorit, i ndikuar nga presioni që Ina si deputete dhe disa persona të larguar nga puna, kanë ushtruar ndaj tij. Madje për pak orë, Ina Zhupa e përjetoi edhe si triumf këtë dorëheqje të pandodhur, duke shkëmbyer me anëtarë të tjerë të “kauzës” së saj komplimenta reciproke. Edhe sot e kësaj dite, kur Drejtori i Përgjithshëm i RTSH vazhdon natyrshëm e suksesshëm veprimtarinë dhe misionin e tij në krye të institucionit t% media publike, postimi i deputetes Ina Zhupa vazhdon të jetë i pranishëm në faqen e saj në fb. Përveçse dëshmi kokëfortësie, ky fakt ekspozon ndërkohë mungesën totale të fleksibilitetit nga ana e deputetes, mungesën e dëshirës pë reflektim edhe kur realiteti e nxjerr blof. Këto janë mungesa të rëndësishme për një person, i cili dëshiron dhe aspiron të jetë në politikë për një afat të gjatë kohor. Por nuk mund të jesh e tillë nëse je me kredibilitet, reputacion e besueshmëri të cënuar e të cunguar. Këtë deputetja i’a ka bërë vetes. Në fund të fundit çdokush që operon me fake news, kujdeset që ato të jenë aq të sofistikuar sa të duhet punë nga ana e atyre që janë objekt i tyre për t’i çmontuar efektin negativ të tyre. Sepse me përhapjen masive të rrjeteve sociale, fake news-i është bërë një instrument i zakonshëm me të cilin operohet në politikë, gazetari, biznes e fusha të tjera. Por çdokush duhet të paguajë edhe koston përkatëse për lajmet e rreme. Dhe kjo kosto është humbja e besueshmërisë, aq e domosdoshme kjo për të qenë i suksesshëm.  Është e qartë se tashmë Ina Zhupa është kthyer në simbolin e fake-news për arsyen e thjeshtë se lajmet fake të saj kanë qenë lehtësisht të përgënjeshtruar që ditën e parë kur janë hedhur në qarkullim dhe vazhdojnë e përgënjeshtrohen çdo ditë që drejtori i Përgjithshëm i RTSH shkon dhe ulet në zyrën e tij për të drejtuar. Edhe pse kanë kaluar muaj nga kjo ndodhi, sërish persona të caktuar vazhdojnë me pyetjen: a dha dorëheqjen drejtori, çka nxjerr të pah efektin negativ të një fake news-i. Studimet e ndryshme kanë treguar se arsyeja kryesore e veprimit me fake news është politika, apo dëshira për të përfituar para ndaj dhe Ina Zhupa si një deputete e Parlamentit shqiptar besoj se arsyet e veprimit i ka të tilla. Pra arsye politike. Me dëshirën për të qenë e pranishme me statusin e një protagonisteje. Por kauzat duhen identifikuar, ato nuk mund të shpiken. Pasi ndryshe mund të ndodhë që të bësh një investim aq të keq për veten sa të quhesh në vijim “Miss Fake News”.

Teksa lëvizte me makinë në Bulevardin “Dëshmorët e Kombit”, Avni Ponarit i zunë sytë  ish-Ministrin nga i cili varej institucioni ku ai punonte si Oficer marine. Ishte Ministri që si rezultat i mospëlqimit të një fejtoni, të shkruar nga Ponari e të botuar në gazetën e ushtrisë, u angazhua personalisht që Avni Ponari të largohej nga profesioni që ai e donte aq shumë. Ishte Ministri, që me vendimin e tij, i dha Avni Ponarit ankthin e parë që vjen nga papunësia. Ishte Ministri, i cili me veprimin e tij e ballafaqoi oficerin e ri dhe babain e dy fëmijëve të vegjël  me shqetësimin dhe pasigurinë që të jep papunësia. Tashmë me një status të ri, Avni Ponari ndaloi makinën afër ish-eprorit të tij, doli nga makina, i dha dorën dhe e pyeti: a më njeh?

“Sigurisht që të njoh”, iu përgjigj ish-Ministri, me një buzëqeshje në fytyrë, e ndoshta  i përgatitur psikologjikisht edhe për ndonjë shfryrje mllefi nga ana e “viktimës” së tij të dikurshme. Por ajo që ndodhi ishte e kundërta e saj që mund të presupozonte ai. Ponari nxori një kartëvizitë nga xhepi dhe ia la në dorë duke e shoqëruar gjestin me fjalët: sa herë të kesh nevojë, për cdo gjë që të kesh nevojë dhe kurdoherë që të kesh nevojë, trokit në derën time pa ngurrimin më të vogël. Po pse kjo ofertë bujare?  Cfarë ishte deklarimi i këtij disponimi dashamirës dhe i dobishëm? Shprehje konsiderate dhe vlerësimi i Avni Ponarit për ish eprorin që e shkarkoi nga puna? Sjellje sipas predikimit Kristian për të mos iu përgjigjur tjetrit “sy për sy e dhëmbë për dhëmbë”? Asnjëra nga këto nuk ishte. Hapja e derës, dhënia e lejes për të trokitur kurdoherë aty për cfarëdo lloj nevoje ishte thjesht një veprim në bazë të një konkluzioni filozofik.  Ishte një veprim që u bë si rrjedhojë e shikimit pozitiv të gjërave dhe ngjarjeve. Shkarkimi nga puna, edhe pse me preteks qesharak, ishte njëri nga gurët e themelit, me të cilin më pas, Avni Ponari ndërtoi perandorinë “SIGAL”. Sepse pas këtij shkarkimi ai u fut në industrinë e sigurimeve, duke mbuluar kryesisht sigurimet e mjeteve motorike dhe të anijeve në udhëtim. Por kur edhe nga kjo punë pati telashe të tjera me eprorët e tij  atëhere kupa u mbush. Nuk mendoi më për punësimin e radhës, gjë që do të sillte problemet e radhës. Por mendoi të mos humbë më kohë,  shfrytëzoi ligjin e porsa dalë për liberalizimin e tregut të sigurimeve, aplikoi për të marrë licencën e kompanisë private, të projektuar në kokën e tij mbi bazën e një vizioni pa limite dhe filloi punën për konkretizimin e tij. Gjithë ditëve rrugëve të Shqipërisë, qytet më qytet për të ngritur rrjetin shitjes së policave të sigurimit. Gjithë ditën me përpjekje të stërmundimshme për të krijuar “ushtrinë” e siguruesve të “SIGAL”-it. Në ditë të caktuara ka rastisur të përshkojë edhe 1000 kilometra brenda ditës, duke shkuar në 5 qytete të Shqipërisë nga Veriu në Jug. Dhe bëhet fjalë për një kohë kur rrjeti rrugor ishte i shkatërruar dhe udhëtimi me automjet ishte torturë e vërtetë. Gjithë ditën në punë në funksion të “SIGAL”-it, kësaj “foshnje” që sapo kishte lindur e duhej të rritej, ndërkohë që në darkë kthehej tek fëmijët që i kishin munguar e iu kishte munguar përgjatë ditës. Por sapo niste të qetësohej e të shlodhej disi fizikisht nga dita e gjatë dhe e mundimshme, mendja i rrinte tek “SIGAL” dhe mezi priste të zbardhte dita e re, për të nisur sërish dedikimin ndaj krijesës së tij të biznesit. Momenti kur takoi ish-Ministrin e tij, i përket një kohe, kur “SIGAL” kishte marrë drejtim e rrugë, kishte lënë pas ato konkurentë që ishin  në treg dhe kishte fituar rolin e lidershipit në tregun e sigurimeve. Dhe në euforinë e suksesit, Avni Ponari përcaktonte nëpërmjet analizës së tij si një nga kontribuesit e rëndësishëm edhe vendimin për pushimin nga puna.

Që nga ai moment, pra që nga casti kur “SIGAL” siguroi rolin primar në tregun e sigurimeve, e ka ruajtur këtë rol dhe e ka forcuar nga viti në vit.

Duke u rritur, duke u forcuar dhe konsoliduar “Sigal Uniqa Group Austria” ka arritur të ketë një impact të madh në jetët e gjithsecilit që ka ndërtuar marrëdhënie me të. Të sigurohesh do të thotë dinjitet, intergritet për gjithsecilin. Të sigurosh shtëpinë do të thotë se në rast fatkeqësish natyrore mos të rrish me sytë e drejtuar nga institucionet publike në shpresë të mëshirës së tyre, por të zgjidhësh problemin konform kontratës që kë nënshkruar me kompaninë e sigurimeve.

 Të sigurohesh për shëndetin do të thotë që nëse të “zë e keqja” të mos rrish në shpresë të apeleve për ndihmë e solidaritet, që me shumë mundësi ka të mos vijë, por ti drejtohesh kompanisë së sigurimit për pagesën e faturave. Dhe dalim pastaj edhe tek një ndër arsyet kryesore pse veprimtaria e “Sigal Uniqa Group Austria” është kaq e suksesshme. Sepse ajo nuk i shmanget detyrimit kryesor që ka një kompani sigurimi e që është pagimi i dëmeve. Vetëm në Shqipëri mbi 22 për qind e totalit të dëmeve  Jo-Jetë ose afro 14 milionë euro janë paguar nga “Sigal”.  Kurse Sigal Jetë ka rreth 58 për qind të totalit të dëmeve të paguara. Dhe kur ke reputacionin e një kompanie serioze dhe të përgjegjshme, atëhere edhe klientët të besojnë. Ndaj dhe aktiviteti i kompanisë, vetëm në Shqipëri, është rritur rreth 13 për qind krahasuar me vitin paraardhës.

 E vërteta është se “SIGAL UNIQA GROUP Austria” ka ofruar gjithmonë mundësi të reja aty ku të tjerët nuk i shohin, ndaj është një hap para në ofrimin e produkteve novatore, të thjeshta, të shpejta dhe pa kosto shtesë. I kushtohet shumë rëndësi rritjes së eficensës nëpërmjet optimizimit të mëtejshëm të modelit të biznesit, duke rritur produktivitetin. Janë thjeshtëzuar dhe automatizuar pjesa më e madhe e proceseve të punë, janë shkëmbyer dhe zbatuar praktikat më të mira të punës, është optimizuar më tej marrja në sigurim dhe vendosja e cmimeve.

Modeli i biznesit është përmirësuar nëpërmjet adoptimit të mënyrave të reja të qasjes ndaj klientëve dhe pasurimit të gamës së produkteve dhe shërbimeve, të cilat ofrojnë vlerë shtesë për klientët. Kompania ka rritur vizibilitetin e brandit dhe tërheqjen ndaj produkteve egzistuese dhe atyre të reja.

Në misionin për të qenë më shumë se sa kompani sigurimi SIGAL ka zgjeruar modelin e biznesit përtej fondit të sigurimeve, duke thelluar fokusin tek menaxhimi i aseteve dhe biznesit të fondeve të pensionit. Si dhe është punuar më tej me promovimin dhe rritjen e ndërgjegjësimit mbi kujdesin dhe mbrojtjen e rriskut.

Po qe se do të kishim mundësi të monitoronim nga afër Avni Ponarin për një periudhë të caktuar kohe, me siguri do të konstatonim që fjala më e përdorur e tij gjatë ditës është “SIGAL”. Dhe ka të drejtë. Sepse “SIGAL UNIQA GROUP AUSTRIA” është tashmë jo vetëm një realitet i rëndësishëm në tregun financiar shqiptar, por njëkohësisht është edhe një ide e 25 viteve më parë, e transformuar në një gjigand brenda një harku kohor 25 vjecar.

SIGAL është gjurma e suksesit të Avni Ponarit, është kryevepra që e ka përmbushur dhe realizuar plotësisht atë.

Shpëtim Luku

Përpara syve në  një karburant të Dhërmiut të shfaqet një pamje me të cilën nuk je mësuar. Një filipinas me sens humori kryen veprimet e zakonshme që i takojnë të kryejë një punonjësi benzinate, e përvec kësaj ka në administrim edhe një minimarket. Nga ata që janë tashmë pjesë përbërëse e stacioneve të karburantit. Në fakt, i habitur jam vetëm unë sepse të tjerët, pra banorët e Dhërmiut, Palasës apo Himarës tashmë janë mësuar me faktin se filipinasit janë pjesë e komunitetit të tyre.

Ca më tutje, në Qeparo, Elseni, pronari i  një kompleksi që ka një bar restorant, 9 dhoma për pushues, një lavazh makinash është i kapluar nga fataliteti. Nuk gjen punonjës, askush nuk vjen të punojë thotë ai, mes një trishtimi që i lexohet lehtë në fytyrë.

“Kam investuar rreth 1 milionë euro këtu, nëse këto lekë do investoja për të blerë apartamente në Tiranë do të isha ku e ku më mirë e nuk do të kisha këto problem”, thotë ai.

Në fakt, probleme me gjetjen e fuqisë punëtore kanë të gjithë bizneset, pavarësisht se disa prej tyre, kryesisht bizneset e mëdha, janë munduar ta zbusin problemin nëpërmjet agjensive të punësimit, duke sjellë punëtorë nga Azia. Por si erdhëm në këtë ditë, ku vende pune ka, por punonjës të gatshëm për ti pranuar ato nuk ka? A ishte kjo një rrufe në qiell të hapur, pra një krizë akute, apo ishte një krizë e përgatitur në mënyrë graduale dhe sistematike ndër vite?

Sa herë që qeveritarëve shqiptarë iu duhej të ftonin investitorë të huaj për të investuar në Shqipëri, krahu i lirë i punës rreshtohej si një ndër argumentët kryesorë për ti bindur ata. Dhe nuk është se ky argument ishte pa baza. Një vend i dalë nga një system i falimentuar ekonomik, sikurse ishte Shqipëria, papunësinë e kishte plagën kryesore të saj. Ndërsa punësimi i tyre ishte premtimi dhe sfida kryesore e politikanëve dhe qeveritarëve. Investitorët e huaj që erdhën në Shqipëri patën rastin ta verifikonin realitetin, duke gjetur këtu  kontigjente të mëdha të papunësh, madje edhe të papunë të kualifikuar, por edhe persona të gatshëm për të punuar, me qëllim sigurimin e mbijetesës së tyre. Krahun e lirë të punës filloi ta shfrytëzoi edhe biznesi vendas. U shtuan tej mase kompanitë që punonin me material porositës dhe ato të sigurisë fizike, që në thelb të veprimtarisë së tyre kishin shitjen e krahut të punës. Në garë për shfrytëzimin e punonjësve u vunë edhe bizneset e tjera, pavarësisht llojit të aktivitetit dhe pavarësisht rentabilitetit të tyre. Dy ishin drejtimet e fitimeve ekstra të biznesit shqiptar gjatë viteve. E para pagat. Marrëdhënia mes biznesmenit dhe punëtorit shqiptar ka qenë gjithmonë një kontradiktë, ku biznesmeni ishte i pakënaqur me punëtorët e tij dhe mendonte se edhe aq sa i paguante, i paguante kot. Ndërsa punonjësi është ndjerë i shfrytëzuar dhe që nuk ka marrë atë që i takon, pikërisht nga pangopësia e punëdhënsit të tij. Pak a shumë si realiteti I dikurshëm kur thuhej se “shteti bën sikur na paguan e ne bëjmë sikur punojmë.  Dhe puna arriti deri aty sa nëse dikur, në fillimet e sistemit të ri, të ikje nga shteti e të punoje në privat, quhej sikur kishe bërë progress të rëndësishëm, tani, të ikësh nga privati për në shtet është një zgjidhje e arsyeshme. Sepse paga mesatare bruto në shtet ka arritur në 85 mijë lekë, ndërsa në sektorin privat kjo pagë është rreth 110 euro më e ulët. Ndërkohë që shteti flet për objektiva konkretë, për ta rritur këtë pagë në 900 euro, kurse privati duket se nuk ka as dëshirë e as vullnet për të ndjekur këtë kurs. Edhe nëse paga mesatare është rritur disi në sektorin privat, arsyeja kryesore lidhet me rritjen e pagës minilae të herëpashershme, të kushtëzuar e të detyruar me ligj nga shteti.

Aspekti i dytë i shfrytëzimit të punonjësve ka qenë mospagimi i sigurimeve shoqërore të tyre. Ose me saktë dhe drejtpërdrejtë vjedhja e kontributeve të tyre, të cilat normalisht duhet të arkëtoheshin në skemat e sigurimeve shoqërore. Si rezultat i kësaj manie, puna arriti deri aty ku për 1 pensionist kemi vetëm 1,1 kontribues. Dhe pjesën e kontributit të munguar të biznesit në këtë drejtim, e kompenson buxheti i shtetit, ndërkohë që këto fonde mund të përdoreshin në drejtime të tjera. Dëmi është akoma më i madh sepse ndër vite është përgatitur një bombë sociale, e cila tashmë ka ardhur në prag të shpërthimit të saj. Duke harruar që vjen një ditë dhe njerëzit plaken e duhet të dalin në pension, biznesi shqiptar ka “meritën” e krijimit të kontigjenteve të tëra njerëzish, për të cilët pensioni është “mollë e ndaluar”.  Mbi 75 për qind e atyre që punojnë në të zezë apo pjesërisht në të zezë janë me atstusit e të varfërit, ndaj të kapluar nga paniku, ata tashmë kanë filluar të vrasin mendjen e të veprojnë për të korigjuar atë cmund të korigjohet. Kanë ikur dhe ikin në emigracion me shpresën se do të arrijnë të kapin disi kohën e humbur. Sa për ofertat për punë nga biznesi shqiptar ato nuk mbërrijnë në veshët e tyre sepse zhgënjimi duket i madh dhe besimi i pathyeshëm.  “Skllevërit” e krijuar nga biznesi ndër vite duket se janë nisur në kërkim të një padroni më të drejtë